Πρίφτη Κατερίνα- Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Εκπ. Συνθετικής Ψυχοθεραπείας του Πανεπιστημίου Derby της Αγγλίας.
Όλοι οι οργανισμοί όπως και ο άνθρωπος μετά την γέννηση τους αποκτούν τις ικανότητες και τις γνώσεις για την επιβίωσή τους. Ο άνθρωπος γεννιέται ανίκανος να αντιμετωπίσει την ζωή του μόνος του για αυτό από πολύ νωρίς ξεκινά η βιολογική αλλά και η ψυχολογική ωρίμανση. Η προσωπικότητα του παιδιού έχει διαμορφωθεί μέχρι την ηλικία των 5 και εξακολουθεί να αναπτύσσεται πάντα με την βοήθεια του κατάλληλου οδηγού. Η ποιότητα της σχολικής εργασίας ξεκινά στην ηλικία των 6 έως την ηλικία των 9 που εξαρτάται από την ίδια τους την ηλικία.Για τα παιδιά από 10 έως 12 ετών εξαρτάται από την ευφυία τους αλλά και την ικανότητα του παιδιού ενώ για την ηλικία των 11 και μετά επηρεάζεται αποκλειστικά από τις ιδιαίτερες ικανότητες κάθε παιδιού. Σημαντικό στη ψυχολογία του παιδιού είναι η ύπαρξη σωστών συνοδοιπόρων που θα το βοηθήσουν να εξελιχθεί, πάντα όμως έχοντας χώρο και νιώθοντας ελεύθερο για τις επιλογές του
Η σχολική ηλικία αποτελεί για τα παιδιά μια αρκετά δύσκολή περίοδος καθώς παρουσιάζει σπουδαία προβλήματα. Αρχικά η είσοδος στο σχολείο σημαίνει την αποκοπή από έναν ισχυρό δεσμό, αυτόν της μητέρας και του παιδιού. Η αποκοπή έρχεται με την είσοδο του παιδιού στο σχολείο και αιτία αυτού του φαινομένου είναι η προσπάθεια προσαρμογής στο εκπαιδευτικό περιβάλλον αλλά και οι υπερβολικές απαιτήσεις των γονέων ή των δασκάλων. Όταν το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με τέτοιες εμπειρίες, κτίζεται ένα τοίχος μεταξύ του εαυτού του και του έξω κόσμου. Όλα αυτά οφείλονται στην απαγόρευση της μητέρας να πάρει το παιδί πρωτοβουλίες προστατεύοντάς το από τον έξω κόσμο και χρησιμοποιώντας το σχολείο και τους δασκάλους ως τιμωρούς.
Από την άλλη, η εφηβεία αποτελεί μια κρίσιμη περίοδος στη ζωή του ατόμου. Ο έφηβος εγκαταλείπει την παιδική ηλικία, δεν είναι ενήλικας αλλά ξεκινά μια δοκιμαστική περίοδος δοκιμάζοντας νέους ρόλους γύρω από την ταυτότητα του εγώ. Αποτελεί μια μεταβατική περίοδο για το αν είναι παιδί ή ενήλικας. Το σχολείο είναι ένας φορέας αγωγής και μόρφωσης αποτελώντας τον κοινωνικό θεσμό με σκοπό την προαγωγή της κοινωνίας με την προπαρασκευή νέων ανθρώπων για την ζωή. Η σχολική κοινότητα είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας που αποβλέπει στην ανάπτυξη της ατομικότητας αλλά και την κοινωνικότητα του σύγχρονου νέου ανθρώπου. Για τον λόγο αυτό η συμβολή του παιδαγωγού / εκπαιδευτικού είναι ιδιαιτέρως σημαντική στην δημιουργία της καλής ψυχολογίας του παιδιού. Στο παρελθόν ο βασικός σκοπός του ήταν η νοητική μόρφωση και εκπαίδευση του μαθητή κι έπειτα η κοινωνικοπολιτική μόρφωση του μαθητή. Με το πέρασμα του χρόνου η κλασσική παιδαγωγική που πίστευε ότι ο διδάσκων είναι αυθεντία και πηγή κάθε γνώσης και παιδείας εξαλείφθηκε. Έτσι ο παραδοσιακός ρόλος του «σοφού δασκάλου» με κύρια χαρακτηριστικά τον στείρο διδακτισμό και τον υπέρμετρο συντηρητισμό ανήκουν πλέον στο παρελθόν.
Ο νέος ρόλος του παιδαγωγού διαδραματίζεται πλέον σε σχολικό και εξωσχολικό χώρο με τις ακόλουθες λειτουργίες :
Α) η διδακτική λειτουργία έχει ως στόχο την διανοητική ανάπτυξη του μαθητή κάνοντας χρήση εξατομικευμένων διδακτικών μεθόδων επιλέγοντας τα κατάλληλα μέσα αγωγής που συμβάλλουν στην επιτυχή μετάδοση γνώσεων και πληροφοριών. Ο εκπαιδευτικός σε συνεργασία με τον μαθητή επιλέγει να προσδιορίσει νέες περιοχές μάθησης βάση των ενδιαφερόντων του μαθητή. Στο τέλος της μαθησιακής του πορεία προβαίνει σε ρόλο αυτοαξιολόγησης με τον ρόλο του καθοδηγητή.
Β) η διαγνωστική , συμβουλευτική και προληπτική λειτουργία αποσκοπεί στην συναισθηματική ανάπτυξη και ωρίμανση του μαθητή αλλά και στην προαγωγή της κοινωνικής και ηθικής συμπεριφοράς. Οι παιδαγωγικές αντιλήψεις στοχεύουν σε μια πολύπλευρη και συμμετρική εξέλιξη του ατόμου ως μέλος της κοινωνίας. Το σύγχρονο εκπαιδευτικό πρόγραμμα λειτουργεί ως ένα είδος ψυχολογικού κέντρου με σύμβουλο τον παιδαγωγό που συμβάλλει στην περιφρούρηση της ψυχικής υγείας του μαθητή.
Γ) οι παιδαγωγικές ενέργειες εντάσσονται στο πλαίσιο της συνεργασίας με πρόσωπα εντός και εκτός του σχολείου. Τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι ο σύλλογος διδασκόντων, βοηθητικές υπηρεσίες όπως ιατρό παιδαγωγικά κέντρα αλλά κυρίως οι γονείς.
Τέλος οι δραστηριότητες του διδάσκοντος έχουν ως σκοπό την προσωπική εξέλιξη : την αυτοαξιολόγηση του έργου του, την μετεκπαίδευση και την συνεχή αυτομόρφωση.
Ο παιδαγωγός οφείλει να ενθαρρύνει και να ενδυναμώνει το παιδί με τις εξής αρχές :
1) εκτίμηση της αξίας του παιδιού
2)πίστη και πεποίθηση στο παιδί
3)δημιουργία της αυτοπεποίθησης μέσω της πίστης
4) αναγνώριση της προσπάθειας και της εργασίας
5)χρησιμοποίηση της ομάδας
6)ολοκλήρωση της ομάδας
7)αναγνώριση του ενεργητικού δυναμικού του παιδιού
8)ανάπτυξη των δεξιοτήτων
9)χρησιμοποίηση του ενδιαφέροντος του παιδιού και
10)ασφάλεια του παιδιού.
Εν κατακλείδι, το αντικείμενο της εκπαίδευσης οφείλει να μια «δια βίου παιδεία» η οποία θα εξασφαλίζει στο άτομο τη συνεχή πνευματική εξέλιξη και την ανανέωση του με στόχο την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της προσαρμοστικότητάς του στη μετέπειτα ζωή του.
