Η Γέννηση με την εικόνα του Θείου Βρέφους, την Προσκύνηση των Μάγων και των Ποιμένων, που επί της ουσίας συνοψίζει το Θαύμα των Χριστουγέννων, απασχόλησε έντονα ως θεματική τους μεγάλους ζωγράφους.
Ανεξαρτήτως τεχνοτροπίας, σχολής και περιόδου, η κατάνυξη που περιβάλλει τον ερχομό του Θεανθρώπου είναι πανταχού παρούσα και κάθε έργο -περίτεχνο ή «απλό» στη σύνθεση του- γίνεται μήνυμα ελπίδας για μια νέα αρχή. Άλλωστε, η δύναμη της μεγάλης τέχνης είναι αφοπλιστική, ανεξαρτήτως θρησκεύματος και δόγματος.
Γιαν Γκόσαρτ «Η προσκύνηση των Μάγων», 1510 – 1515
«Η Προσκύνηση των Μάγων» είναι δείγμα της πρώτης τεχνοτροπίας του Φλαμανδού ζωγράφου (1480 – 1533) και γνωστού πορτρετίστα, όταν ακόμη ήταν προσηλωμένης στη γοτθική παράδοση. Το έργο βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.
Λεονάρντο Ντα Βίντσι «Η προσκύνηση των Μάγων», 1470 περ.
Ο ημιτελής πίνακας φιλοτεχνήθηκε μεταξύ 1481 και 1482, στην αρχή της καριέρας του κορυφαίου καλλιτέχνη. Περνώντας διαδοχικά από τις συλλογές των Μεδίκων, ο πίνακας του Λεονάρντο κατέληξε το 1670 στην Πινακοθήκη Ουφίτσι όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα. Οι λόγοι της μη ολοκλήρωσής του δεν είναι σαφείς. Ίσως αποφάσισε να αφήσει την Φλωρεντία ή οι εργοδότες του δεν συμφωνούσαν με τις μεθόδους και τις πρακτικές του, ή ενδεχομένως διαφώνησε με τους μοναχούς που του παρήγγειλαν το έργο, ακόμη και εξοργίστηκε με τους όρους της μεταξύ τους συμφωνίας.
Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα «Γέννηση», μεταξύ 1470 και 1475 (ή περί το 1485)
Ο Ιταλός ζωγράφος της πρώιμης Αναγέννησης (1412 – 1492) ήταν επίσης γνωστός στους συγχρόνους του ως μαθηματικός και γεωμέτρης. Η ζωγραφική του χαρακτηρίζεται από την ηπιότητα των χρωμάτων και τις γεωμετρικές φόρμες. Ο πίνακας βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.
Λορέντζο Κόστα «Αγία Οικογένεια», 1490
Ο Λορέντζο Κόστα (1460 – 1535) ήταν Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης. Ο υπέροχος στην απλότητα του αυτός πίνακας -με τους λόφους της Σιένας στο βάθος- βρίσκεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Λυών, στη Γαλλία.
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος «Η προσκύνηση των ποιμένων», 1612 – 1614
Θεωρείται ένα από τα τελευταία έργα του Ελ Γκρέκο (προοριζόταν για τον οικογενειακό του τάφο στη μοναστηριακή εκκλησία του Αγίου Δομήνικου στο Τολέδο). Ο Θεοτοκόπουλος πέθανε στις 7 Απριλίου 1614. Το αριστουργηματικό έργο βρίσκεται στο Μουσείο του Πράδο, στη Μαδρίτη.
Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς «Η προσκύνηση των ποιμένων», 1608 περ.
Ο πίνακας του Φλαμανδού ζωγράφου -που ήταν αρχικά καταχωρημένος με τον τίτλο «La notte» (Η Νύχτα)- ήρθε στο φως στις αρχές του 20ού αιώνα, από τον ιστορικό τέχνης Ρομπέρτο Λόνγκι. Το κιαροσκούρο (η χρήση έντονων αντιθέσεων μεταξύ φωτεινών και σκοτεινών ή φωτοσκιασμένων σημείων) θυμίζει Καραβάτζιο, τον οποίον ο Ρούμπενς είχε γνωρίσει κατά τη δεκαετή παραμονή του στη Ρώμη
Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος «Η προσκύνηση των Μάγων», 1564
Γνωστός για τα τοπία και τις αγροτικές σκηνές του, ο Φλαμανδός Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος (1525 – 1569) παρέδωσε περί τα σαράντα έργα (λίγα εκ των οποίων με θρησκευτικά θέματα), ενώ οι γιοι του Γιαν και Πίτερ ο νεότερος ήταν επίσης ζωγράφοι. «Η προσκύνηση των Μάγων» βρίσκεται στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών του Βελγίου, στις Βρυξέλλες.
Ντιέγο Βελάθκεθ «Η προσκύνηση των Μάγων», 1619
Από τους σημαντικότερους Ισπανούς ζωγράφους του μπαρόκ, ο Ντιέγο Βελάθκεθ (1599 – 1660), γνωστός κυρίως για τις προσωπογραφίες που φιλοτέχνησε ως καλλιτέχνης της αυλής του βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππου Δ, υπέγραψε επίσης, λίγα έργα με θρησκευτικά θέματα. «Η προσκύνηση των Μάγων» βρίσκεται στη Μαδρίτη, στο Μουσείο του Πράδο (χρονολογημένο στην πέτρα κάτω από το πόδι της Παναγίας).
Στέφαν Λόχνερ «Η προσκύνηση των Μάγων», 1440 περ.
Το περίφημο «Τρίπτυχο των Τριών Μάγων», που αποδίδεται στον Γερμανό ζωγράφο Στέφαν Λόχνερ (1410 – 1451) βάσει σχετικής αναφοράς του Άλμπρεχτ Ντύρερ (1471-1528), πρέπει να έχει φιλοτεχνηθεί λίγο μετά το 1440. Σήμερα βρίσκεται στον Καθεδρικό Ναό της Κολωνίας. Αρχικά προοριζόταν για το Δημαρχείο της πόλης, ωστόσο μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση το 1810.Το κεντρικό τμήμα αναπαριστά την «Προσκύνηση των Μάγων». Στη μέση, καθισμένη σε θρόνο, είναι η Παρθένος με το Θείο Βρέφος. Το Αστέρι λάμπει από ψηλά και γύρω πετούν άγγελοι. Σε κάθε πλευρά προσεύχεται και προσφέρει δώρο ένας Μάγος, ενώ ο τρίτος στέκεται πίσω από το θρόνο. Στα δεξιά και αριστερά οι συνωστίζονται οι ακόλουθοί τους.
Άλμπρεχτ Ντύρερ «Η προσκύνηση των Μάγων», 1504
Το έργο φιλοτεχνήθηκε πριν την αναχώρηση του Γερμανού ζωγράφου για το δεύτερο ταξίδι του στην Ιταλία. Το περιβάλλον θυμίζει φλαμανδικό τοπίο. Τα ερείπια, οι ρωμαϊκές αψίδες μαζί με τις κινήσεις των ιππέων στο βάθος υπενθυμίζουν την δύση της ρωμαϊκής εποχής, ενώ η σκηνή της προσκύνησης μαρτυρά την εμφάνιση και την αποδοχή του νέου Χριστιανικού Ιδεώδους.
